ΦΙΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

ΗΠΑ: Προς κρίση την επομένη των εκλογών;

*O Κωνσταντίνος Φίλης είναι Εκτελεστικός Διευθυντής του ΙΔΙΣ και αναλυτής διεθνών θεμάτων του Ant1.

Σε λίγες ώρες ολοκληρώνεται η ψηφοφορία στις ΗΠΑ, με τον Μπάιντεν να διατηρεί σοβαρό προβάδισμα έναντι του Τραμπ σε εθνικό επίπεδο, αλλά τις τελευταίες μέρες να κλείνει η ψαλίδα σε πολιτείες-κλειδιά. Ακόμη και έτσι, η πλάστιγγα γέρνει υπέρ του πρώτου και δεν είναι πιθανό να επαναληφθεί το σενάριο του 2016. Βέβαια, σε περίπτωση επικράτησης του Μπάιντεν, από το ύψος της διαφοράς θα κριθεί αν οι ΗΠΑ θα εισέλθουν σε εσωτερικές περιπέτειες μέχρι την ορκωμοσία του νέου προέδρου στις 20 Ιανουαρίου του 2020. Πράγματι, το κλίμα αυτή τη στιγμή είναι εκρηκτικό. Με τον Τραμπ να επενδύει στην πόλωση και εν τω μεταξύ να έχει ανεχθεί, αν όχι να έχει υποκινήσει, τη δημιουργία παραστρατιωτικών ομάδων, και έχοντας από καιρό προετοιμάσει το έδαφος για αμφισβήτηση του αποτελέσματος, όλα τα σενάρια είναι ανοιχτά. Είναι ενδεικτική η προ μηνός αποκάλυψη πως ανάμεσα σε αυτούς που σχεδίαζαν την απαγωγή και ανατροπή της κυβερνήτου του Μίτσιγκαν, πρωτοστάτησαν άτομα της πολιτοφυλακής Wolverine Watchmen, που τον περασμένο Απρίλιο οπλισμένα είχαν καταλάβει για λίγες ώρες το Καπιτώλιο, απαιτώντας την άρση του lockdown. Εξίσου ανησυχητική για τα αμερικανικά δεδομένα είναι και η προετοιμασία/προληπτική οχύρωση των καταστημάτων στην Ουάσιγκτον ώστε να αποφύγουν τις καταστροφές σε περίπτωση ξεσπάσματος επεισοδίων, την επομένη των εκλογών.

Θα πρέπει, λοιπόν, το αποτέλεσμα να είναι κρυστάλλινο ώστε να μη δοθεί η δυνατότητα στον Τράμπ να θέσει αμφιβολίες επί της διαδικασίας (κυρίως με σημείο αναφοράς την επιστολική ψήφο) ή το μέγεθος της διαφοράς να είναι τέτοιο που θα επιτρέψει στο ρεπουμπλικανικό κόμμα και εξέχουσες προσωπικότητες αυτού να μην ακολουθήσουν τον Τραμπ σε τυχόν προσπάθεια του να βάλει σε περιπέτειες τη χώρα, αρνούμενος το αποτέλεσμα. Βέβαια, με τον διορισμό Μπάρετ στο Ανώτατο Δικαστήριο, προφανώς ο νυν πρόεδρος ποντάρει στο ότι η πλειοψηφία των συντηρητικών είναι πλέον στο 6-3, αλλά υπάρχει h προσδοκία ότι το εν λόγω ιστορικό όργανο δεν θα παίξει επικίνδυνα παιχνίδια στις πλάτες του αμερικανικού λαού και θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Άλλωστε και ο υπουργός δικαιοσύνης δεν ενέδωσε στην πίεση Τραμπ να ασκηθούν διώξεις σε βάρος των Ομπάμα και Μπάιντεν. Είναι βέβαια ο ίδιος ηγέτης που απέτρεψε τον ομοσπονδιακό εισαγγελέα της Νέας Υόρκης απ’το να ασκήσει διώξεις εναντίον της τουρκικής κρατικής τράπεζας Halkbank και στελεχών της, για διοχέτευση δισεκατομμυρίων δολαρίων σε χρυσό και μετρητά στο Ιράν, παραβιάζοντας τις κυρώσεις κατά της Τεχεράνης.

Ο Τραμπ επανειλημμένα δοκίμασε τα όρια των αντοχών των θεσμικών αντίβαρων (checks and balances), άλλοτε με σχετική επιτυχία, άλλοτε με αποτυχία. Γιατί να μην το κάνει για μία τελευταία φορά και ενώ μάλιστα το έχει προαναγγείλει; Γιατί, λοιπόν, να μη θέσει προσκόμματα για να διατηρήσει κάποιο πολιτικό κεφάλαιο στο πιστό του ακροατήριο η σε ένα ακραίο αλλά απολύτως ρεαλιστικό για τον τρόπο που πολιτεύεται σενάριο να διαπραγματευτεί ακόμη και την αμνηστία του, δεδομένου ότι είναι πολλές οι ανοιχτές του υποθέσεις, ενώ φέρεται να είναι εκτεθειμένος και οικονομικά; Αν τελικά επιλέξει αυτό τον δρόμο ο Τραμπ, θα σημάνει μία απροσδιόριστη χρονικά δικαστική διαδικασία εν μέσω εγχώριων διαιρέσεων και το ερώτημα τότε είναι, αφενός αν θα απομονωθεί πολιτικά, μαζί του όμως και κάποιες παραστρατιωτικές και βαριά οπλισμένες ομάδες, και αφετέρου αν η πολυπαραγοντική κρίση στις ΗΠΑ (οικονομική, θεσμική, ταυτοτική) μπορεί να οδηγήσει και σε κρίση συνταγματική και κοινωνική, με τις φυλετικές και όχι μόνο διαφορές να υφέρπουν. Ακόμη, όμως, και αν αποχωρήσει ο Τραμπ, μήπως τελικά ένα κομμάτι των ΗΠΑ έχει «παντρευτεί» αυτόν και τις αντιλήψεις του;