ΦΙΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Η επιστροφή της τρομοκρατίας, η χαίνουσα πληγή του Κουρδικού και οι κλονισμένες σχέσεις με τους γείτονες

Ο αναλυτής διεθνών θεμάτων του ΑΝΤ1, Κωνσταντίνος Φίλης, γράφει την Τουρκία, την ψύχωση με το Ισραήλ και την δυσπιστία για τις προθέσεις των ΗΠΑ.

Η τρομοκρατική επίθεση στη βάση της αεροδιαστημικής βιομηχανίας (TUSAS) επιβεβαιώνει ότι η Τουρκία παραμένει ευάλωτη απέναντι σε τέτοιες ενέργειες για δύο κυρίως λόγους:

1.Δεν έχει επιλύσει το εσωτερικό ζήτημα με τους Κούρδους και

2.Έχει διευρύνει την παρουσία και τις επιχειρήσεις της σε Συρία και Ιράκ, πέραν των αποδεκτών ορίων για τρίτες χώρες αλλά και οντότητες, ώστε να θεωρείται κατοχική δύναμη. Αυτό σημαίνει ότι εκ των πραγμάτων βρίσκεται στο στόχαστρο οργανώσεων αλλά και κρατών, πολλαπλασιάζοντας τις πιθανότητες για χτυπήματα εντός της χώρας, λιγότερο ή περισσότερο θεαματικά.

Από κει και πέρα, το κουρδικό ζήτημα έχει δύο βασικές διαστάσεις, μία εσωτερική και μία εξωτερική.

Η εσωτερική αφορά στην προσπάθεια που, σύμφωνα με τον κυβερνητικό εταίρο του Ερντογάν, Μπαχτσελί, φαίνεται να καταβάλλεται για την εξομάλυνση των σχέσεων με τους Κούρδους, αν και μία συνολική λύση του ζητήματος μοιάζει πολύ μακρινή. Δεν είναι γνωστό αν ο Μπαχτσελί λειτούργησε σαν «λαγός» του Τούρκου προέδρου, κάτι που έχει επαναλάβει στο παρελθόν πολλές φορές, αλλά η ψήφος των Κούρδων εντός του Κοινοβουλίου είναι καθοριστική για την συνταγματική αναθεώρηση, την οποία επιδιώκουν πάση θυσία οι δύο κυβερνητικοί εταίροι.

Η εξωτερική διάσταση του κουρδικού ζητήματος σχετίζεται με τρεις παράγοντες: τους δύο γείτονες της Τουρκίας (Συρία και Ιράκ), τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ. Η Άγκυρα θέλει να διατηρήσει τον έλεγχο περιοχών της Συρίας, όπως και το ελεύθερο να επιχειρεί στο βόρειο Ιράκ εναντίον κουρδικών βάσεων. Αυτή η κατάσταση ενοχλεί ιδιαίτερα τη Δαμασκό και δεν είναι αποδεκτή από τη Βαγδάτη, αν και η Τουρκία έχει εδώ και καιρό βρει ένα modus operandi με την κουρδική ηγεσία του Ιράκ.

Σε σχέση με τις ΗΠΑ, η Άγκυρα αναμένει το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών για να εκκινήσει μία μεγάλη διαπραγμάτευση για τον χειρισμό των Κούρδων της Συρίας. Από εκεί και πέρα, υπάρχει στο εσωτερικό της Τουρκίας μία ψύχωση με το Ισραήλ και έτσι ενέργειες, όπως η πρόσφατη, χρεώνονται σε ισραηλινό δάκτυλο ή πάντως υπάρχουν μόνιμες υποψίες για κάτι τέτοιο.

Ο φόβος της Άγκυρας είναι ότι το Τελ Αβίβ επιθυμεί την δημιουργία μίας αυτόνομης κουρδικής οντότητας, αρχικά στη Συρία και εν συνεχεία ακόμη και την ενοποίηση του κουρδικού στοιχείου της Μέσης Ανατολής. Μία επιπλέον ανησυχία έχει να κάνει με τις προθέσεις των Αμερικανών, εξού και η επίθεση Ερντογάν εναντίον τους, και κατά πόσο θα εξακολουθούν να εξοπλίζουν τους Κούρδους της Συρίας (PYD/YPG) ή αν πρόκειται να αποσυρθούν ποια θα είναι η τύχη των τελευταίων. Επειδή οι Κούρδοι της Συρίας αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία με τους αντίστοιχους της Τουρκίας, το ιδανικό σενάριο για την Άγκυρα θα ήταν η συνεργασία με την Δαμασκό, ώστε να αποδυναμωθούν, αν όχι να εξουδετερωθούν οι Κούρδοι της Συρίας, αλλά σήμερα παρά τις προσπάθειες του Ερντογάν, ο Σύρος πρόεδρος, Άσαντ, τον θεωρεί ανεπιθύμητο.

Μάλιστα, προ ολίγων ημερών οι Ρώσοι βομβάρδισαν περιοχές κοντά στο Ιντλίμπ της Συρίας, τις οποίες έχει καταλάβει η Τουρκία, στέλνοντας της σχετικό μήνυμα. Αλλά και το Ιράν δεν είναι ευχαριστημένο με την τουρκική κατοχή μέρους της βόρειας Συρίας, οπότε οι ευρύτερες εξελίξεις στη μέση Ανατολή αλληλοδιαπλέκονται.

Πάντως, σε σχέση με την πρόταση Μπαχτσελί για την αποφυλάκιση του Οτσαλάν σε περίπτωση αποκήρυξης και διάλυσης του PKK, φαίνεται ότι ο Ερντογάν είχε γνώση, αλλά ενδεχομένως δεν ήξερε τον χρόνο δημοσιοποίησης. Γι’ αυτό και στην επιστροφή του από το Καζάν, δεν του τέθηκε ερώτηση αναφορικά με αυτό το θέμα. Είναι ωστόσο προφανές ότι εξελίσσεται μία προσπάθεια του κυβερνητικού συνασπισμού να προσεταιριστεί ή/και να διασπάσει το κουρδικό στοιχείο και στην πρώτη περίπτωση να το απομακρύνει από τον Ιμάμογλου, του οποίου η πρόσφατη νίκη οφείλεται και στην υποστήριξη των Κούρδων. Πάντως, επιπρόσθετο προβληματισμό προκαλεί η αδυναμία των μυστικών υπηρεσιών να προβλέψουν και να αποτρέψουν το χτύπημα, όπως βέβαια και το γεγονός ότι μία τόσο σημαντική εγκατάσταση βρισκόταν στα χέρια ιδιωτικής εταιρείας.