Υγεία

Ο ρόλος των Oργανωμένων Μονάδων Μαστού και του Ποιοτικού Ελέγχου των υπηρεσιών στην διαχείριση των ασθενών με καρκίνο μαστού

Γράφει η Ελένη Φαλιάκου, Χειρουργός Μαστού, Διευθύντρια Β’ Κλινικής Μαστού, ΜΗΤΕΡΑ.

Η διαγνωστική και η θεραπευτική προσέγγιση του καρκίνου μαστού έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία χρόνια και είναι πολύ αποτελεσματική.

Στην κάθε γυναίκα ξεχωριστά, ανάλογα με την ηλικία της, το oικογενειακό της ιστορικό, την πυκνότητα των μαστών της, το ατομικό της ιστορικό, προτείνεται εξατομικευμένο πρόγραμμα απεικονιστικών εξετάσεων του μαστού.  Εργαλεία εκτίμησης κινδύνου, όπως το Tyrer Cuzick, BCSC, Bodicea/CANRISK, Gail, σε συνδυασμό με το Polygenic risk score, που προβλέπουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μαστού, είναι στην φαρέτρα των ιατρών ώστε να οδηγήσουν σε εξατομικευμένες συστάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου.

Ο στόχος μας είναι με τον κατάλληλο, εξατομικευμένο και σύγχρονο απεικονιστικό έλεγχο να έχουμε έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση, ώστε αντιμετωπίζοντας στη συνέχεια με σύγχρονες θεραπευτικές τεχνικές τον καρκίνο μαστού, να οδηγηθούμε σε μια αποτελεσματική θεραπεία για την γυναίκα.

Είναι πλέον αποδεδειγμένο ότι οι γυναίκες που αντιμετωπίζονται σε Εξειδικευμένα Κέντρα Μαστού έχουν καλύτερη πρόγνωση.  Στα Κέντρα Μαστού, οι γυναίκες αντιμετωπίζονται από ομάδα ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων, εξειδικευμένων στην διαχείριση ασθενών με παθήσεις μαστού, οι οποίοι συνεργάζονται με σκοπό την καλύτερη παροχή υπηρεσιών.  Σε ένα οργανωμένο Κέντρο Μαστού, υπάρχουν υπηρεσίες Πρόληψης -Προσυμπτωματικού ελέγχου, Γενετικής συμβουλευτικής, Θεραπείας του πρώιμου και του μεταστατικού καρκίνου μαστού, Υποστηρικτικές θεραπείες, Ψυχολογική υποστήριξη, Θεραπευτικά Πρωτόκολλα, Πρωτόκολλα Διαχείρισης δεδομένων, Ογκολογικό Συμβούλιο, Ερευνητικά Πρωτόκολλα και φυσικά γίνεται ελεγχος ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών.

Η ανάγκη δημιουργίας Εξειδικευμένων Κέντρων Μαστού στην Ευρωπαική Ενωση αναγνωρίστηκε 21 χρόνια πριν, με ψήφισμα του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου τον Ιούνιο του 2003, θεμελιώνοντας το δικαίωμα στην κάθε γυναίκα στην Ευρωπαική Ενωση ανεξαρτήτως του τόπου διαμονής της, της κοινωνικής της κατάστασης, της απασχόλησής της, ή του μορφωτικού της επιπέδου, να έχει πρόσβαση σε άριστης ποιότητας πρόληψη, θεραπεία και παρακολούθηση για τον καρκίνο του μαστού, ζητώντας από τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν μέχρι το 2006 εξειδικευμένες μονάδες μαστού για κάθε 300.000 πληθυσμού.

Στην Ελλάδα του 2024 έχουμε Εξειδικευμένα Κέντρα Μαστού, βεβαίως όχι αρκετά, έχουν γίνει μερικά βήματα, κυρίως όσον αφορά τον προσυμπτωματικό έλεγχο, υπάρχουν όμως πολλά ακόμα που πρέπει να γίνουν προκειμένου να μειωθούν οι ανισότητες στην πρόσβαση στις υπηρεσίες, ένα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα την Ευρωπαική Επιτροπή, καθώς και να θεμελιωθεί ή ανάγκη ελέγχου της ποιότητας παροχής υπηρεσιών υγείας που αφορούν στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού.

Στην Ελλάδα δεδομένα από την Eurostat του 2013 και 2018, αναδεικνύουν το παράδοξο, ότι ενώ έχουμε τον μεγαλύτερο αριθμό μαστογράφων ανά 100.000 πληθυσμού μεταξύ όλων των χωρών στην Ευρώπη, τα κέντρα που προσφέρουν απεικονιστικές εξετάσεις μαστού είναι συχνά, αν όχι συνήθως, αποκομμένα, από Εξειδικευμένα Κέντρα Μαστού, με αποτέλεσμα να γίνονται αποσμασματικά εξετάσεις σε διαφορετικά κέντρα και συχνά να χάνεται η δυνατότητα της συνέχειας της διαγνωστικής απεικόνισης και διάγνωσης.

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος πρέπει να πραγματοποιείται με ένα οργανωμένο σύστημα και με τον έλεγχο ποιότητας παροχής υπηρεσιών.  Δημοσίευση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναδεικνύει ότι ένα οργανωμένο σύστημα είναι πιο αποτελεσματικό από τον σποραδικό και μη οργανωμένο προσυμπτωματικό έλεγχος.

Η αξιολόγηση της ποιότητας παροχής υπηρεσιών- quality assurance-, είναι αναγκαία.  Συμφωνα με τις προδιαγραφές της Ευρωπαικής Επιτροπής, το Ευρωπαικό Σύστημα διασφάλισης ποιότητας προϋποθέτει να συμμορφώνονται οι πάροχοι υπηρεσιών από τα Κέντρα προσυμπτωματικού ελέγχου μέχρι τα εξειδικευμένα Κέντρα Μαστού με όλες τις ισχύουσες απαιτήσεις. Οι  έλεγχοι που πρέπει να εφαρμόζονται,  περιλαμβάνουν την εξέταση εγγράφων, αρχείων και εκθέσεων, επισκέψεις επιτόπιες και ελέγχους, την αλληλεπίδραση με εκπροσώπους ασθενών και παρακολούθηση των διεπιστημονικών συναντήσεων, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Η φροντίδα γυναικών με παθήσεις μαστού πρέπει να γίνεται από τον προσυμπτωματικό έλεγχο σε συνεργασία με Εξειδικευμένα Κέντρα Μαστού. Οι προδιαγραφές διασφάλισης ποιότητας παροχής υπηρεσιών σε όλα τα στάδια από την διάγνωση μέχρι την θεραπεία, θεσμοθετημένες από την Ευρωπαική Επιτροπή, οφείλουν να εφαρμόζονται και να ελέγχονται προκειμένου όλες οι γυναίκες με καρκίνο μαστού να έχουν πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας σύγχρονες διαγνωστικές μεθόδους και εξατομικευμένες θεραπείες, ώστε να οφελούνται από τις σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις.

Ο Οκτώβριος είναι αφιερωμένος στην ευαισθητοποίηση για τον καρκίνο του μαστού, ας αναδείξουμε τη σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης! Φρόντισε το σώμα σου, γιατί η υγεία αρχίζει από εσένα!

*Αρθρο της Ελένης Φαλιάκου, Χειρουργού Μαστού, Διευθύντριας Β’ Κλινικής Μαστού, ΜΗΤΕΡΑ.