Οικονομία

Τράπεζες: Το σχέδιο για τους ευάλωτους δανειολήπτες

Κοινή ανακοίνωση με τις προτάσεις τους, τις οποίες συζήτησαν με τον Υπουργό Οικονομικών εξέδωσαν οι τέσσερις τράπεζες.

Κοινή ανακοίνωση μετά την χθεσινή τους συνάντηση με τον υπουργό Οικονομικών εξέδωσαν οι 4 συστημικές τράπεζες. Στην ανακοίνωση αναφέρoνται αναλυτικά σε όλα τα επιμέρους ζητήματα που συζητήθηκαν καθώς και στο πρόγραμμα στήριξης ευάλωτων δανειοληπτών. Ακολουθεί η ανακοίνωση των τεσσάρων τραπεζών, της Τραπέζης Πειραιώς, της Εθνικής, της Alpha Bank και της Eurobank.

Οι τέσσερις συστημικές τράπεζες συμμετέχουν με εποικοδομητικό πνεύμα στο θεσμικό διάλογο με το υπουργείο Οικονομικών. Κατά τη χθεσινή (14/12) συνάντηση των διοικήσεών τους με τον υπουργό Οικονομικών κ. Χρήστο Σταϊκούρα παρουσίασαν, η κάθε τράπεζα με βάση τη δική της προσέγγιση, στοιχεία, θέσεις και προτάσεις για σειρά ζητημάτων που σχετίζονται με τη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, την ανταπόκρισή του στην ανάγκη χρηματοδότησης της αναπτυσσόμενης οικονομίας και τη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στην τρέχουσα συγκυρία.

Στο πλαίσιο αυτό, κάθε μία από τις τέσσερις συστημικές, με βάση τις δικές της ιδιαιτερότητες:

• Παρουσίασε, ιδιαιτέρως η κάθε μία, τα αποτελέσματα της πιστωτικής της πολιτικής και τη συμβολή της στους ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης που καταγράφει φέτος η ελληνική οικονομία. Η καθαρή πιστωτική επέκταση στην Ελλάδα προς επιχειρήσεις για το πρώτο δεκάμηνο του 2022 έφτασε τα 4,5 δισ. ευρώ (10,8% σε ετήσια βάση) και έως το τέλος του έτους αναμένεται να προσεγγίσει ή και να υπερβεί τα 7 δισ. ευρώ. Περαιτέρω, στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), οι τράπεζες έχουν αξιολογήσει και υποβάλει για λογαριασμό των πελατών τους συνολικές επενδύσεις ύψους περίπου 10 δισ. ευρώ, οι οποίες σε ποσοστό έως 40% θα χρηματοδοτηθούν από τα πιστωτικά ιδρύματα. Οι επενδύσεις αυτές καλύπτουν σχεδόν όλους τους τομείς της ελληνικής οικονομίας και αναμένεται να δημιουργήσουν δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας τα επόμενα χρόνια. Επίσης, το τραπεζικό σύστημα έχει ενεργό ρόλο στην προσέλκυση και άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα, οι οποίες έφτασαν το 2021 στα 5,5 δισ. ευρώ (3% του ΑΕΠ), ένα ιστορικό υψηλό το οποίο αναμένεται να υπερβούν το τρέχον έτος.

• Παρουσιάστηκε στον υπουργό Οικονομικών ένα σχέδιο εταιρικής κοινωνικής ευθύνης για την επιδότηση των δόσεων των δανείων που έχουν λάβει στο παρελθόν τα ευάλωτα νοικοκυριά, ώστε να περιοριστεί η επιβάρυνση στην εξυπηρέτηση των δανειακών τους υποχρεώσεων από την άνοδο των επιτοκίων της ΕΚΤ. Η επεξεργασία του σχεδίου επιδότησης δόσεων ευάλωτων έλαβε υπόψη το ισχύον εποπτικό πλαίσιο και εξετάστηκε από την ευρωπαϊκή εποπτική αρχή (SSM). Οι συγκεκριμένοι όροι και προδιαγραφές περιγράφονται αναλυτικά στο συνημμένο παράρτημα. Στο σχήμα της επιδότησης εντάσσεται το σύνολο των υφιστάμενων σήμερα δανείων ευάλωτων δανειοληπτών, ανεξαρτήτως της τράπεζας προέλευσης του δανείου, συστημικής ή μη, είτε αυτό παραμένει σε τραπεζικό ισολογισμό είτε έχει μεταβιβαστεί σε τρίτους. Με βάση τις παραπάνω παραμέτρους, εκτιμάται ότι είναι επιλέξιμοι για επιδότηση τουλάχιστον 30.000 δανειολήπτες, για δάνεια ύψους τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ. Το συνολικό κόστος του προγράμματος, θα αναληφθεί από κοινού και ισόποσα από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, στο πλαίσιο των προγραμμάτων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, το οποίο αναπτύσσει ξεχωριστά κάθε τράπεζα.

Στη συνάντηση με τον υπουργό Οικονομικών επίσης συζητήθηκαν:

• Θέματα που αφορούν τον εξωδικαστικό μηχανισμό του Ν. 4738/2020. Οι τράπεζες υπογράμμισαν τη στήριξή τους στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών ιδιωτών, ο οποίος, παράλληλα με τις διμερείς ρυθμίσεις οφειλών, αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για την διαχείριση του ιδιωτικού χρέους. Στο πλαίσιο της συνεργασίας με την ΕΓΔΙΧ, έχει ήδη εξετασθεί με την Ειδική Γραμματεία μείωση στα επιτόκια των ρυθμίσεων του σχετικού αλγορίθμου, ενώ εξετάζονται και επιπλέον βελτιωτικές προτάσεις που αναμένεται να οριστικοποιηθούν στις αρχές του επομένου έτους. Ο στόχος είναι να αυξηθεί σημαντικά το ποσοστό εγκρισιμότητας για τους δανειολήπτες που υποβάλλουν αίτημα ρύθμισης οφειλών μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού, συμπεριλαμβανομένων και των ενήμερων που έχουν υποστεί μείωση των εισοδημάτων τους. Τους τελευταίους μήνες ήδη παρατηρείται αύξηση της εγκρισιμότητας, τάση που αναμένεται να συνεχιστεί. Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε μονοψήφιο ποσοστό αποτελεί επιτυχία συνολικά για την ελληνική οικονομία, ανοίγοντας τον δρόμο για την επιστροφή της χώρας στην επενδυτική βαθμίδα.

• Η πορεία των επιτοκίων, όπως αυτά καθορίζονται από την ΕΚΤ, και η επίδραση της ασκούμενης νομισματικής πολιτικής στα επιτόκια καταθέσεων. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα διασφαλίζει τις αποταμιεύσεις των πολιτών και την αναπτυξιακή προοπτική των επιχειρήσεων της χώρας. Αυτό επιβεβαιώθηκε και κατά την προηγούμενη τριετία, με τη διατήρηση σε θετικό έδαφος των επιτοκίων καταθέσεων, σε μία συγκυρία όπου ο μέσος όρος επιτοκίων στις προθεσμιακές καταθέσεις της ζώνης του ευρώ ήταν σε αρνητικά επίπεδα, κυμαινόμενος γύρω στις -30 μ.β. Ως εκ τούτου, οι προθεσμιακές καταθέσεις στην Ελλάδα απέδωσαν σημαντικά υψηλότερα, σε σχέση με την Ευρωζώνη, εξέλιξη που απέφερε επιτοκιακό όφελος για τις ελληνικές επιχειρήσεις που προσεγγίζει ή υπερβαίνει τα 300 εκατ. ευρώ. Στη χθεσινή συνάντηση με τον υπουργό Οικονομικών, κάθε τράπεζα χωριστά και με βάση την εμπορική της στρατηγική δεσμεύτηκε ότι αναθεωρεί διαρκώς την πολιτική επιτοκίων, με αποτέλεσμα να έχει εκκινήσει η διαδικασία κάλυψης της απόκλισης που καταγράφηκε το τελευταίο δίμηνο, απόρροια της μεγαλύτερης ταχύτητας προσαρμογής των ευρωπαϊκών τραπεζών από τα αρνητικά επιτόκια των προηγούμενων ετών. Ήδη στους Έλληνες καταθέτες προσφέρεται μια σειρά επιλογών που συνδυάζουν ασφάλεια και αποδόσεις. Για παράδειγμα, προθεσμιακές καταθέσεις διαρκείας ίσης ή μεγαλύτερης των 12 μηνών έχουν ετήσιες αποδόσεις, ανάλογα με την τράπεζα και ανάλογα με το ποσό, που φτάνουν ή υπερβαίνουν το 0,80%. Κάθε τράπεζα, διακριτά και ανεξάρτητα, θα συνεχίσει να αναπροσαρμόζει τα επιτόκια καταθέσεών της, λαμβάνοντας υπόψη της τις σχετικές αποφάσεις της ΕΚΤ, τις εσωτερικές της πολιτικές και τις ευρύτερες συνθήκες στην αγορά χρήματος.

• Θέματα προμηθειών για διάφορες απλές τραπεζικές συναλλαγές. Κάθε τράπεζα ξεχωριστά και με βάση την εμπορική της πολιτική σχεδιάζει και επανεξετάζει μια σειρά προμηθειών που προβλέπονται για την παροχή τραπεζικών υπηρεσιών σύμφωνα με την κείμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία. Στην ενότητα αυτή επισημαίνεται ότι για τα εισερχόμενα και εξερχόμενα εμβάσματα, η εταιρία ΔΙΑΣ - εθνικός φορέας εκκαθάρισης διατραπεζικών πληρωμών, στον οποίο είναι μέτοχοι οι τέσσερις συστημικές τράπεζες - έχει αναπτύξει σειρά ηλεκτρονικών υπηρεσιών που παρέχονται στους πελάτες, επιχειρήσεις και ιδιώτες, χωρίς καμία χρέωση. Παραδείγματος χάριν, μέσω της ήδη υφιστάμενης υπηρεσίας IRIS payments δίδεται η δυνατότητα δωρεάν μεταφοράς χρημάτων από οποιονδήποτε σε οποιονδήποτε, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, μέχρι του ποσού των 500 ευρώ ανά ημέρα, σε πραγματικό χρόνο μέσω mobile banking, χωρίς να απαιτείται αριθμός λογαριασμού παρά μόνον κινητού τηλεφώνου - και αυτό στο εγγυημένο περιβάλλον ασφαλούς πληρωμής, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό σχήμα SEPA Instant Credit Transfer.

• Η κάθε τράπεζα, ανάλογα με την εμπορική πολιτική της, διενεργεί καθ' όλη τη διάρκεια του έτους στοχευμένες εμπορικές ενέργειες (προγράμματα επιβράβευσης των πελατών της για συναλλαγές μέσω χρεωστικών και πιστωτικών καρτών), σε συνεργασία με το λιανεμπόριο. Υπολογίζεται πως το εγχώριο τραπεζικό σύστημα θα δαπανήσει το 2022 αυξημένο ποσό, περί τα 50 εκατομμύρια, για την χρηματοδότηση των συγκεκριμένων προγραμμάτων ευρώ, ποσό που διοχετεύεται απευθείας στους κατόχους καρτών και καταλήγει στις ελληνικές επιχειρήσεις, συμβάλλοντας στην αύξηση του τζίρου τους.

• Τέλος, δεν πρέπει να λησμονήσουμε τη σημαντικότατη συμβολή των τραπεζών σε θέματα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, καθώς μέσω προγραμμάτων χορηγιών στηρίζουν ιδρύματα και οργανισμούς στους κλάδους της υγείας, της κοινωνίας, της παιδείας, της δασοπυρόσβεσης, του πολιτισμού, με ποσά που τα τελευταία 4 χρόνια έχουν αγγίξει τα 60 εκατ. ευρώ.

Π Α Ρ Α Ρ Τ Η Μ Α

• Σχέδιο στήριξης ευάλωτων δανειοληπτών στο πλαίσιο των προγραμμάτων κοινωνικής ευθύνης κάθε τραπεζικού ιδρύματος
• Δικαιούχοι: Δανειολήπτες με στεγαστικό δάνειο ή και δάνειο μικρών επιχειρήσεων, που εξασφαλίζεται με εμπράγματη ασφάλεια στην 1η κατοικία.
• Εισοδηματικά κριτήρια, όπως ορίζονται στο ν. 4472/2017 για την υπαγωγή σε καθεστώς ευάλωτου, δηλαδή:
• ετήσιο εισόδημα μέχρι 7.000 ευρώ, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ, ανά μέλος της οικογένειας, με όριο και μέγιστο ετήσιο εισόδημα 21.000 ευρώ
• μέγιστη αξία κύριας (πρώτης) κατοικίας 180.000 ευρώ (βάσει αξίας υπολογισμού ΕΝΦΙΑ)

και

• συνολικές καταθέσεις έως 7.000 ευρώ, προσαυξανόμενες κατά 3.500 ευρώ για κάθε μέλος της οικογένειας με όριο συνολικών καταθέσεων το ποσό 21.000 ευρώ.
• Υπαγόμενες οφειλές: Οι υφιστάμενες ενήμερες οφειλές, δηλαδή δάνεια σε καθυστέρηση μέχρι 90 ημέρες, με σημείο αναφοράς (για το ενήμερο ή μη) την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος από τον πιστούχο. Δεν είναι επιλέξιμες οφειλές που θα προέρχονται από νέα δάνεια, τα οποία θα χορηγηθούν μετά από τη σημερινή ημερομηνία.
• Ποσοστό επιδότησης: Το 50% της αύξησης του επιτοκίου (με ημερομηνία υπολογισμού της αύξησης την 30.6.2022). Η επιδότηση θα διακόπτεται εάν ο οφειλέτης καταστεί υπερήμερος στην εξυπηρέτηση της δόσης του για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 30 ημερών.
• Σχήμα επιδότησης: Δημιουργία ταμείου εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, με ισόποσες εισφορές των 4 συστημικών τραπεζών, το οποίο ωστόσο θα είναι στη διαχείριση τρίτου φορέα (ΕΓΔΙΧ) μέσω της πλατφόρμας ΓΕΦΥΡΑ, στην οποία θα υποβάλλεται και η αίτηση του δικαιούχου.
• Διάρκεια επιδότησης: 12 μήνες.
• Η προθεσμία υποβολής της αιτήσεως θα οριστεί και θα ανακοινωθεί.