Πολιτική

Σακελλαροπούλου από Λιθουανία: Στην ευρωπαϊκή γειτονιά αντιμετωπίζουμε πολλές προκλήσεις

Τι ανέφερε στην ομιλία της στο κοινοβούλιο της Λιθουανίας, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου μετέβη στο Κοινοβούλιοτης Λιθουανίας, όπου την υποδέχθηκε η Πρόεδρος Viktorija Cmilyte-Nielsen. Ακολούθησαν διευρυμένες συνομιλίες των αντιπροσωπειών.
Στη συνέχεια, η κυρία Σακελλαροπούλου απηύθυνε ομιλία στην Ολομέλεια της Βουλής:

«Κυρία Πρόεδρε της Βουλής, Κυρίες και κύριοι βουλευτές,

Πριν από λίγα λεπτά έζησα μια πολύ έντονη, συγκινητική στιγμή, όταν η Πρόεδρος του Κοινοβουλίου είχε την καλοσύνη να μου δείξει την ιστορική αίθουσα,στην οποίαστις 11 Μαρτίου 1990 η Λιθουανία ανακήρυξε την ανεξαρτησία της. Οι λεπτομέρειες που συνοδεύουν την αίθουσα αυτή είναι πραγματικά συγκλονιστικές όχι μόνο για τη δική σας ιστορία, αλλά και για την ιστορία της Ευρώπης.
Σας ευχαριστώ θερμά για την τιμή και την υποδοχή που μου επιφυλάξατε. Χαίρομαι που η επίσκεψή μου συμπίπτει με την επέτειο των 100 χρόνων διπλωματικών σχέσεων Ελλάδας–Λιθουανίας. Χαίρομαι επίσης που συναντώ σήμερα μια γυναίκα στο αξίωμα της Προέδρου της Βουλής. Η ανάληψη θέσεων ευθύνης από γυναίκες είναι, κυρία Πρόεδρε, παρότι πολλά απομένουν να γίνουν, μια πολύ θετική εξέλιξη για την ίδια την πολιτική και την κοινωνία.

Η σημερινή επίσκεψη επισφραγίζει τις αρμονικές σχέσεις και την αγαστή συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών σε μια περίοδο εξαιρετικής έντασης και πολλαπλών προκλήσεων, που δοκιμάζουν τα μεταπολεμικά κεκτημένα στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον πλανήτη. Κρίσεις και γεγονότα, πολλές φορές απρόβλεπτα, διαταράσσουν την κανονικότητα σε όλες τις εκφάνσεις του σύγχρονου τρόπου ζωής μας και προκαλούν γενικευμένη ανασφάλεια. Έτσι εμπεδώνεται μια νέα συνθήκη, τόσο για τα κράτη, όσο και για τους υπερεθνικούς οργανισμούς, οι οποίοι βρίσκονται αντιμέτωποι με την αναγκαιότητα άμεσης και αποτελεσματικής  συνεργασίας για την επίλυση προβλημάτων που υπερβαίνουν, όπως αποδεικνύεται, τα εθνικά σύνορα.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία, η πανδημία, η ενεργειακή κρίση, η κλιματική αλλαγή, οι οικονομικές ανισότητες και το μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα δεν γνωρίζουν εδαφικούς περιορισμούς. Ενεργοποιούν συνέργειες και απαιτούν διεθνή συντονισμό και γενναίες πρωτοβουλίες εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε η Ευρώπη να διατηρήσει τη συνοχή και την ανθεκτικότητά της ως κοινότητα ευημερίας και δικαιοσύνης. Η αλληλουχία των επώδυνων εμπειριών γεμίζει απαισιοδοξία τους λαούς και υπονομεύει τις πιο σταθερές βάσεις και βεβαιότητες. Η ιστορία διαψεύδει κάθε ορθολογική μας πρόβλεψη, δεν μας αφήνει χώρο και χρόνο για ομαλές μεταβάσεις στο αύριο, ούτε ίσως για τον αναστοχασμό που τελείται σε συνθήκες ηρεμίας και ασφάλειας. Η κοινή ευρωπαϊκή μας πορεία δεν υπακούει σε μια αυστηρά γραμμική λογική, αλλά κρύβει διαρκείς εκπλήξεις και ανατροπές.

Στην ευρωπαϊκή μας γειτονιά αντιμετωπίζουμε πολλές προκλήσεις, με αποκορύφωμα τη βάναυση ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, 48 χρόνια μετά την τελευταία εισβολή επί ευρωπαϊκού εδάφους, εκείνης της Κύπρου από την Τουρκία. Η Ελλάδα καταδίκασε από την πρώτη στιγμή απερίφραστα και αποφασιστικά την παράνομη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία. Καλέσαμε, μαζί με τους εταίρους μας, την Ρωσία να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο, την εδαφική ακεραιότητα της χώρας και τον ανθρώπινο πληθυσμό, που υφίσταται καθημερινά μια απρόκλητη και πρωτοφανή καταστροφή. Τα χιλιάδες θύματα και τα στυγερά εγκλήματα του πολέμου, καθώς και το ανεπανόρθωτο πλήγμα στις υποδομές, επαναφέρουν τις πιο φρικτές μνήμες της ιστορίας μας.

Η προσβολή της κυριαρχίας ενός ανεξάρτητου κράτους, η αμφισβήτηση με στρατιωτικά μέσα της αρχής της εδαφικής του ακεραιότητας και η απειλή μαζικής καταστροφής με τη χρήση πυρηνικών όπλων, όχι μόνο παραβιάζουν κατάφωρα το διεθνές δίκαιο και τις κοινές μας αξίες και αρχές, αλλά επιχειρούν και την αναθεώρηση του μεταπολεμικού κεκτημένου της ειρήνης και της προόδου και την επιστροφή στις πιο μελανές σελίδες της ιστορίας, όταν η βούληση των ισχυρών κρατών επιβαλλόταν με βία στα πιο ανίσχυρα. Η αποτρόπαια ρωσική επίθεση δεν συνιστά μόνο μια απαράδεκτη πολεμική ενέργεια εναντίον ενός ανεξάρτητου κράτους, αλλά εγγράφεται σε έναν ευρύτερο, απειλητικό αναθεωρητισμό και αυταρχισμό ενάντια στη φιλελεύθερη δημοκρατία. Σε αυτό το πλαίσιο, η αποβολή της Ρωσίας από το Συμβούλιο της Ευρώπης συνιστά δήλωση πίστης των κρατών μελών του στην πνευματική και ηθική τους κληρονομιά. Το ουκρανικό ζήτημα δεν αφορά μόνο τον ουκρανικό λαό που αγωνίζεται ηρωικά και μας παραδίδει μαθήματα πατριωτισμού και αυτοθυσίας. Μας αφορά όλους, όσους διατηρούμε αμείωτη την προσήλωσή μας στον ανθρωπισμό, την ειρήνη και την πρόοδο των λαών. Όλοι είμαστε σήμερα Ουκρανοί, μετέχουμε, με όσα μέσα διαθέτουμε, στον αγώνα τους και μοιραζόμαστε τον μεγάλο τους πόνο.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, με την όξυνση των ανισοτήτων και τη διάχυτη επισφάλεια, είχε ως αποτέλεσμα την άνοδο του λαϊκισμού και την ανάπτυξη διαλυτικών τάσεων, ακόμη και μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο επίκεντρο της κριτικής βρέθηκε η αντιπροσωπευτική δημοκρατία, ως μια δήθεν αναπαραγωγή των ελίτ, που αδιαφορεί για το συμφέρον του λαού και την πραγματική εκπροσώπησή του.

Στις ανελεύθερες δημοκρατίες, η αδιαπραγμάτευτη βούληση της πλειοψηφίας και η διχαστική διάκριση ανάμεσα σε εχθρούς και φίλους οδηγούν στην καταπίεση των μειονοτήτων και των δικαιοκρατικών θεσμών. Σε χώρες που δεν σέβονται το κράτος δικαίου, το πλήγμα στην ελευθερία της έκφρασης, ιδίως του τύπου και των ΜΜΕ, καθώς και στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, με τις συχνές παρεμβάσεις της εκτελεστικής εξουσίας δεν συμβαδίζει με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Στο υπόβαθρο, υποκρύπτεται τελικά η αμφισβήτηση της ευρωπαϊκής συνείδησης και ταυτότητας, ο ευρωσκεπτικισμός και η αντίδραση στις βασικές αρχές και αξίες της Ευρώπης. Η δημοκρατία όμως δεν συρρικνώνεται στη διεξαγωγή των ελεύθερων εκλογών και την περιοδική ανάδειξη των κυβερνώντων. Συνιστά τη συνεχή διεκδίκηση για την ελεύθερη και υπεύθυνη βούληση του λαού, την ισότητα και την αποτροπή της αυθαιρεσίας. Η κρίσιμη μάχη της εποχής μας είναι η υπεράσπιση της πολιτικής ελευθερίας, του κράτους δικαίου και των εγγυήσεών του.

Η πανδημία μας έφερε αντιμέτωπους με μια ατυπική κατάσταση ανάγκης. Η υψηλή μεταδοτικότητα και θνητότητα της Covid-19 παρέλυσε τον κοινωνικό, οικονομικό και επαγγελματικό ιστό, υπονόμευσε τις σχέσεις οικειότητας, επέφερε τραύματα ψυχικά, αλλά και σοβαρές παρενέργειες post-Covid. Στο δίκαιο, η υγειονομική κρίση προκάλεσε μια πραγματική κοσμογονία. Η επείγουσα προστασία της δημόσιας υγείας δικαιολόγησε σημαντικούς περιορισμούς των ελευθεριών μας. Η υπεροχή του γενικού συμφέροντος σηματοδοτεί μια νέα και κρατούσα τάση στη νομολογία των δικαστηρίων.

Παράλληλα, ο ατομοκεντρισμός υποχωρεί στο όνομα του γενικού καλού και το κράτος και η δημόσια υπηρεσία επιστρέφουν στο προσκήνιο ως εγγυητές της ελευθερίας μας. Χάρη στην επιστήμη και τον εμβολιασμό μπορέσαμε να ανακτήσουμε τον τρόπο ζωής μας, ο οποίος ανετράπη κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η ανθρωπότητα πέρασε και περνά ακόμη μια υπαρξιακή δοκιμασία, καθώς το αγαθό που τίθεται σε διακινδύνευση, δηλαδή η δημόσια υγεία, αποτελεί βασική συνισταμένη της ασφάλειας και της κοινωνικής συνοχής. Από την οδυνηρή εμπειρία της πανδημίας, θα πρέπει να βγούμε πιο δυνατοί και ενωμένοι, κατάλληλα προετοιμασμένοι για αντίστοιχες καταστάσεις στο μέλλον. Το ίδιο ισχύει και για την κλιματική αλλαγή, που είναι ήδη παρούσα και μας καλεί σε άμεση αντίδραση, σε συνδυασμό με το ενεργειακό πρόβλημα που δημιούργησε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Πρόκειται, όπως ήδη έχει αναδειχθεί στον λόγο των ειδικών, για μια κλιματική κατάσταση ανάγκης, με πλανητική εμβέλεια και επιπτώσεις οριζόντιες στην καθημερινότητά μας. Σε αυτές τις εξαιρετικές συνθήκες αναδύεται η έννοια της κλιματικής δικαιοσύνης και η θεμελίωση μιας ηθικής της ευθύνης, όχι μόνο απέναντι στις τωρινές, αλλά και στις μελλοντικές γενιές. Η κλιματική αλλαγή γεννά μαζί με την αγωνία και την ελπίδα της δημιουργίας μιας νέας και εδραίας οικολογικής συνείδησης.

Οι προκλήσεις της εποχής μας έχουν ως αφετηρία τις πολύπλευρες κρίσεις και απολήγουν αναπόφευκτα στην επινόηση της νέας ευρωπαϊκής ταυτότητας του 21ου αιώνα, μέσα σε έναν κόσμο ρευστό και αβέβαιο. Αυτή εμπεριέχει και προϋποθέτει την ανάπτυξη της κοινής στρατηγικής στην άμυνα και την εξωτερική πολιτική. Μια ισχυρότερη Ένωση με στρατηγική αυτονομία αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την παγκόσμια και διατλαντική ασφάλεια, συμπληρωματικά με το ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα, η πολιτική εμβάθυνση και ενότητα της Ευρώπης, με την αναθεώρηση των ιδρυτικών συμφωνιών της, είναι αναγκαία ώστε να διαφυλαχθεί ο πυρήνας των αξιών της απέναντι στους επίδοξους αρνητές τους.

Ούτε, εξάλλου, μπορεί στο όνομα της πολιτισμικής ή θρησκευτικής ετερότητας να γίνουν ανεκτές σε ευρωπαϊκό έδαφος πρακτικές που παραβιάζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την έμφυλη ισότητα. Η συνύπαρξή μας έχει αναγωγή στον πλουραλισμό και την ανεκτικότητα ανάμεσα στις διαφορετικές πεποιθήσεις και ταυτότητες που διεκδικούν η καθεμιά τη δική της θέση στη δημόσια σφαίρα. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο προσφάτως υπογράμμισε ρητά ότι το κράτος δικαίου ταυτίζεται με τη συνταγματική ταυτότητα της Ένωσης, είναι με άλλα λόγια αφενός το αξιακό μας θεμέλιο, αφετέρου η ερμηνευτική αρχή για τη διευθέτηση των επιμέρους διαφορών μας. Η Ένωση είναι πάνω από όλα μια Ένωση Δικαίου και, επιτρέψτε μου να προσθέσω, δικαιοσύνης. Περαιτέρω, η σταθερότητα της φιλελεύθερης δημοκρατίας απαιτεί και την εκπλήρωση των υλικών της συνθηκών, την προστασία των ευάλωτων, ειδικά στην περίοδο της παγκοσμιοποίησης, και την άμβλυνση των ανισοτήτων. Η αλληλεγγύη και η ισότητα, όπως και η έμφαση στο δημόσιο συμφέρον, δίνουν βάθος πραγματικό και απορροφούν, στο μέτρο του δυνατού, τους ισχυρούς κραδασμούς των κρίσεων. Σε όλα τα πεδία, στη δημόσια υγεία, το περιβάλλον, την πολιτική για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, η ιδιωτική κοινωνία έχει ανάγκη τις δίκαιες δημόσιες πολιτικές, για να διατηρήσει ακέραιο τον ιστό της.

Κυρίες και κύριοι βουλευτές,

Στην ιστορική συγκυρία που διάγουμε, η πυκνότητα του γεωπολιτικού χρόνου δεν μας επιτρέπει να αφομοιώσουμε τις τεκτονικές αλλαγές που συντελούνται και να προβλέψουμε το αύριο. Ο όλο και αυξανόμενος ρυθμός της εποχής μας επιβάλλει εγρήγορση και πρόληψη, ώστε να μην βρισκόμαστε στην αμήχανη θέση της εκ των υστέρων αντιμετώπισης οξύτατων γεγονότων. Στις σύγχρονες κοινωνίες του ρίσκου οι αδράνειες της πολιτικής έχουν πολύ υψηλό τίμημα για τους πολίτες, λειτουργούν πολλαπλασιαστικά και συχνά ανεξέλεγκτα. Η απάντηση στα πλανητικά προβλήματα δεν βρίσκεται στον απομονωτισμό και την εσωστρέφεια, αλλά στην ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ των κρατών και των διεθνών οργανισμών. Ιδίως της ηπείρου μας, της Ευρώπης, που με όλα τα προβλήματά της παραμένει, ακόμη και σήμερα, η πιο προοδευτική γωνιά του πλανήτη».

Ειδήσεις σήμερα:

Μητσοτάκης: Η Τουρκία όσο απομονώνεται, τόσο εξαγριώνεται

Κορονοϊός - Παναγιωτόπουλος: Θετικός στον ιό ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας

Τροχαίο: Σκοτώθηκε νεαρός ντελιβεράς - Εκτοξεύτηκε σε αυλή σπιτιού (εικόνες)