Υγεία

Κορονοϊός: Συναισθηματική υπερφαγία μέσα στην πανδημία (COVID-19)

Γράφει ο Ευμένης Π. Καραφυλλίδης BSc(Hons), MSc, NYSCDN, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Πανεπιστημίων Columbia (Νέα Υόρκη) και Leeds M. (Αγγλία), Διευθυντής Διαιτολογικού Τμήματος Μetropolitan General.

Μήπως τώρα που μένετε μόνο σπίτι τρώτε συναισθηματικά;

Μήπως τρώτε γιατί βαριέστε, γιατί νιώθετε μοναξιά, επειδή έχετε προβλήματα με το γάμο σας ή επειδή δεν θέλετε να στερηθείτε ή απλά επειδή είστε θλιμμένοι ή μόνοι;

Μήπως κάποια από αυτές τις δικαιολογίες για την υπερκατανάλωση φαγητού σας είναι οικεία;

Αν ναι, είναι ένα στοιχείο ότι το πρόβλημα του βάρους σας είναι στενά συνδεδεμένο με το φαινόμενο της συναισθηματικής υπερφαγίας. Έχετε επιλέξει αυτόν τον τρόπο διατροφής και αντίδρασης για να χειρίζεστε τα αρνητικά σας συναισθήματα.
Αυτή η μορφή αντίδρασης σας κάνει να ξεφεύγετε από τις σωστές διατροφικές συνήθειες ξανά και ξανά. 

Είστε έτοιμοι να πάρετε επιτέλους τον έλεγχο της πείνας σας, του βάρος σας αλλά και της ζωή σας; 

Δεν υπάρχει κάποια μαγική λύση για να χάσετε τα επιπλέον κιλά σας. Αρχικά, πρέπει να μάθετε να ελέγχετε την συναισθηματική κατανάλωση φαγητού και να κλείνετε το «διακόπτη» της πείνας σας. Μόνο τότε μπορεί ένα κατάλληλο πρόγραμμα ισορροπημένης διατροφής να σας βοηθήσει να χάσετε το επιπλέον βάρος σας και να το διατηρήσετε για πάντα.

Την τελευταία φορά που φάγατε πάρα πολύ:

1. Προσέξατε ότι πεινάσατε ξαφνικά, ή μήπως η πείνα αυξήθηκε σταδιακά;
Η συναισθηματική πείνα εμφανίζετε ξαφνικά ενώ η σωματική - «φυσική» πείνα αναπτύσσεται με αργούς ρυθμούς. Η σωματική πείνα αρχίζει με μια κοιλιά να «γουργουρίζει» όλο και πιο πολύ, και τελικά εξελίσσεται σε πείνα. Η διαδικασία αυτή είναι αργή, πολύ διαφορετική από τη συναισθηματική πείνα, η οποία έχει μια ξαφνική και πολύ έντονη εμφάνιση.

2. Όταν πεινάσατε αισθανθήκατε μια σχεδόν απελπισμένη ανάγκη να φάτε κάτι αμέσως; Σε αντίθεση με τη φυσική πείνα, η συναισθηματική πείνα απαιτεί άμεση κατανάλωση φαγητού, και θέλει άμεση ικανοποίηση. Η σωματική πείνα, από την άλλη πλευρά, «περιμένει» για την τροφή.

3. Όταν τρώγατε δώσατε προσοχή σε αυτό που καταναλώνατε ή το καταναλώσατε ασυναίσθητα; Η διαφορά μεταξύ της σωματικής και συναισθηματικής πείνας είναι μεγάλη. Για να ικανοποιήσετε τη «φυσική» πείνα, κάνετε συνήθως μια συνειδητή επιλογή για αυτό που θα καταναλώσετε, και γνωρίζετε το τι τρώτε. Επίσης αντιλαμβάνεστε πόσο πρέπει να καταναλώσετε, ώστε να μπορείτε να σταματήσετε όταν αισθανθείτε κορεσμό . Σε αντίθεση, με την συναισθηματική πείνα σπάνια αντιλαμβάνεστε τι και πόσο τρώτε. Αν έχετε συναισθηματική πείνα, επιθυμείτε περισσότερα τρόφιμα, ειδικά λιχουδιές (αλμυρές και γλυκείες) ακόμη και αν ήδη αισθάνεστε κορεσμό.

4. Όταν νοιώθετε έντονα την αίσθηση της πείνας, αρκούν κάποια «θρεπτικά» τρόφιμα ή μήπως προτιμάτε κάποιο συγκεκριμένο είδος τροφίμου - λιχουδιές για να ικανοποιηθείτε; Η συναισθηματική πείνα συχνά απαιτεί λιχουδιές κυρίως θερμιδογόνες, προκειμένου να ικανοποιηθεί. Όταν νιώθετε σωματική πείνα, ακόμη και τα καρότα θα σας φαίνονται νόστιμα. Αν όμως, είστε συναισθηματικά πεινασμένοι, μόνο κέικ, παγωτό ή οι ιδιαίτερες σας προτιμήσεις θα φαίνονται ελκυστικές.

5. Μήπως αισθάνεστε ένοχοι, αφού φάτε; Η συναισθηματική πείνα συχνά καταλήγει σε ενοχές ή υποσχέσεις ότι θα τα καταφέρετε την επόμενη φορά. Η σωματική πείνα δεν έχει καμία ενοχή, διότι γνωρίζετε ότι φάγατε με σκοπό να διατηρήσετε τις δυνάμεις σας, την υγεία και την ενέργεια σας.

6. Μήπως τρώτε όταν είστε συναισθηματικά αναστατωμένοι ή βιώνετε «κενά» αισθήματα; Η συναισθηματική πείνα είναι αποτέλεσμα ενεργοποίησης συναισθηματικών ερεθισμάτων, ενώ η σωματική πείνα είναι αποτέλεσμα φυσιολογικής ανάγκης

7. Μήπως καταναλώνετε φαγητό πολύ γρήγορα; Όταν τρώτε λόγω φυσιολογικής - σωματικής πείνας, καταναλώνετε το φαγητό σας απολαμβάνοντας κάθε μπουκιά, όμως όταν τρώτε λόγω συναισθηματικής πείνας, καταναλώνετε τρόφιμα ασυναίσθητα και σε μεγάλες ποσότητες. 

Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε 17.000 άτομα που ακολουθούσαν κάποιο διατροφικό πρόγραμμα και απέτυχαν, έδειξε ότι σχεδόν όλοι τους υποτροπίασαν λόγω συναισθηματικών ζητημάτων – κυρίως σε σχέση με την αυτοεκτίμηση τους ή δέχτηκαν κάποιο συναισθηματικό πλήγμα.

Αυτό που πρέπει να τονιστεί, είναι ότι πολεμώντας τη συναισθηματική πείνα μόνο με «πρόχειρες» δίαιτες είναι σχεδόν σαν να προσπαθείτε να τρέξετε στο μαραθώνιο, ενώ βρίσκεστε στον καναπέ σας. Απλά δεν έχει κανένα νόημα, χωρίς σωστή καθοδήγηση και υποστήριξη. Χρειάζεται να αποκτήσετε τον έλεγχο της συναισθηματικής πείνας, επειδή όσο πραγματική και να φαίνεται η πείνα, δεν προέρχεται από την κοιλιά σας, αλλά από το μυαλό σας. Η σωστή και επιστημονική προσέγγιση θα σας βοηθήσει να πάρετε τον έλεγχο στα χέρια σας και φυσικά να φτάσετε και να διατηρήσετε το βάρος που επιθυμείτε. 

*Άρθρο του Ευμένη Π. Καραφυλλίδη BSc(Hons), MSc, NYSCDN, Κλινικού Διαιτολόγου – Διατροφολόγου Πανεπιστημίων Columbia (Νέα Υόρκη) και Leeds M. (Αγγλία),   Διευθυντή Διαιτολογικού Τμήματος Μetropolitan General.