Υγεία

Χρονιά... πήγαινε – έλα στην Σελήνη το 2019

Πλούσιο σε διαστημικές αποστολές το 2019. Μια… πρόγευση για το τι μας επιφυλάσσει η νέα χρονιά.

Το 2018 πραγματοποιήθηκαν από οκτώ χώρες συνολικά 112 επιτυχείς διαστημικές εκτοξεύσεις παγκοσμίως, οι περισσότερες που έγιναν μέσα σε μια χρονιά από το 1990. Η Κίνα και η αμερικανική εταιρεία Space X έκαναν περισσότερες από τις μισές από αυτές τις εκτοξεύσεις (39 και 21 αντίστοιχα).

Μεταξύ άλλων, το αμερικανικό InSight προσεδαφίστηκε στον Άρη, η ευρω-ιαπωνική αποστολή BepiColombo εκτοξεύθηκε με προορισμό τον Ερμή, το αμερικανικό Parker Solar Probe «ακούμπησε» τον Ήλιο, ενώ δύο σκάφη, το ιαπωνικό Hayabusa2 και το αμερικανικό OSIRIS-REx, τέθηκαν σε τροχιά γύρω από τους αστεροειδείς Ριούγκου και Μπενού αντίστοιχα.

Το 2019 ξεκίνησε δυναμικά με δύο επιτεύγματα που έγραψαν διαστημική ιστορία. Την Πρωτοχρονιά το σκάφος New Horizons της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) πέρασε πολύ κοντά, φωτογράφησε και μελέτησε με τα όργανά του το πιο μακρινό σώμα μέχρι σήμερα, την Έσχατη Θούλη, στην παγωμένη Ζώνη Κάιπερ πέρα από τον Ποσειδώνα. Δύο μέρες μετά, η Κίνα έγινε η πρώτη χώρα που «πάτησε» στη σκοτεινή πλευρά της Σελήνης με το σκάφος της Chang'e-4 και το συνοδευτικό μικρό ρόβερ YuTu.

Το υπόλοιπο 2019 αναμένεται να είναι επίσης πλούσιο σε διαστημικές αποστολές και αστρονομικές ανακαλύψεις. Ακολουθεί μια πρόγευση αυτών που θα συμβούν φέτος, μεταξύ άλλων διάφορα πήγαινε-έλα στο φεγγάρι, καθώς επίσης περισσότερες εκτοξεύσεις πυραύλων και δορυφόρων, ίσως και αστροναυτών, από ιδιωτικές εταιρείες.

Όλοι ξαναθυμήθηκαν τη Σελήνη

Είναι σίγουρο ότι η Σελήνη, που κάπως είχε ξεχαστεί τις τελευταίες δεκαετίες, επανέρχεται για τα καλά στο προσκήνιο, σε μια κατάλληλη μάλιστα συγκυρία, καθώς φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την πρώτη προσσελήνωση ανθρώπου στο φεγγάρι, του Νιλ Άρμστρονγκ στις 21 Ιουλίου 1969 (η NASA ετοιμάζει τους δέοντες εορτασμούς για την επέτειο).

Στις 13 Φεβρουαρίου η ισραηλινή εταιρεία SpaceIL σχεδιάζει να εκτοξεύσει για το φεγγάρι -με πύραυλο Falcon 9 της Space X- το σκάφος Beresheet (φέρει το όνομα της πρώτης εβραϊκής λέξης στο βιβλίο της Γένεσης), που θα μεταφέρει την ομώνυμη άκατο προσσελήνωσης. Αν πετύχει, το Ισραήλ θα γίνει η τέταρτη χώρα που θα προσσεληνωθεί μετά τις ΗΠΑ, την ΕΣΣΔ-Ρωσία και την Κίνα.

Ίσως όμως το Ισραήλ το προλάβει η Ινδία, η οποία προγραμματίζει να εκτοξεύσει για τη Σελήνη, πιθανώς στις 30 Ιανουαρίου, την αποστολή Chandrayaan-2, που θα περιλαμβάνει ένα σεληνιακό δορυφόρο, μια στατική άκατο προσσελήνωσης και ένα ρόβερ. Η ινδική αποστολή επρόκειτο να πραγματοποιηθεί το 2018, αλλά καθυστέρησε.

Η Κίνα σχεδιάζει έως το τέλος του έτους άλλη μια αποστολή στο φεγγάρι με το σκάφος Chang'e-5, με το οποίο για πρώτη φορά οι Κινέζοι θα συλλέξουν δείγμα του σεληνιακού εδάφους και θα το φέρουν στη Γη για ανάλυση. Η μυστικοπαθής χώρα, που αποφεύγει να δίνει λεπτομέρειες για τις διαστημικές αποστολές της, εωσότου στεφθούν με επιτυχία, μπορεί μέσα στο έτος να εκτοξεύσει δύο επιστημονικούς δορυφόρους, έναν (Tianyi-4) για ανίχνευση ακτίνων-γάμα και έναν (TianQin) για ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων.

Σχέδια για αποστολές στη Σελήνη έχουν επίσης η γερμανική εταιρεία ALINA (σε συνεργασία με τη Space X) που θέλει να προσσεληνώσει δύο ρόβερ Audi, καθώς επίσης η αμερικανική Moon Express που θέλει να στείλει δύο ακάτους στο φεγγάρι (με τον πύραυλο Electron της νεοζηλανδικής Rocket Lad).

Οι ιδιώτες κάνουν πια τη δουλειά

Το 2019 θα είναι το έτος που οι ΗΠΑ θα μπορέσουν μετά από πολλά χρόνια (από το 2011 που απέσυραν το στόλο των διαστημικών λεωφορείων τους) να στείλουν αστροναύτες τους στο διάστημα με αφετηρία το αμερικανικό έδαφος, χωρίς να χρειάζεται πια να εξαρτιούνται από τα ρωσικά Σογιούζ για τα ταξίδια των Αμερικανών αστροναυτών στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS).

Δύο αμερικανικές εταιρείες, η Space X και η Boeing, έχουν ήδη ετοιμάσει νέες διαστημικές κάψουλες, που και οι δύο αναμένεται να εκτοξευθούν μέσα στο 2019. Η πρώτη μη επανδρωμένη δοκιμαστική πτήση του σκάφους Crew Dragon της Space Χ προγραμματίζεται για τις 17 Ιανουαρίου και, αν πετύχει, μια δεύτερη, αυτή τη φορά με πλήρωμα, μπορεί να ακολουθήσει τον Ιούνιο.

Το σκάφος Starliner της Boeing σχεδιάζεται να κάνει την παρθενική -επίσης μη επανδρωμένη-πτήση του τον Μάρτιο και την επόμενη -με αστροναύτες πλέον- μέσα στον Αύγουστο. Όμως θα περάσει κάποιος καιρός ακόμη, εωσότου η NASA πειστεί ότι όντως είναι ασφαλές να στέλνει τους ανθρώπους της στον ISS με τα δύο ιδιωτικά σκάφη.

Το 2018 οι ιδιωτικές εταιρείες είχαν να επιδείξουν απανωτές επιτυχίες. Ο πιο ισχυρός σήμερα πύραυλος στον κόσμο, ο Falcon Heavy, της Space X δοκιμάστηκε με επιτυχία. Η ίδια εταιρεία απέδειξε ότι μπορεί πλέον να χρησιμοποιεί αξιόπιστα τον επαναχρησιμοποιούμενο μικρότερο πύραυλό της, τον Falcon 9, ο οποίος μετά την εκτόξευση επιστρέφει άθικτος στην εξέδρα εκτόξευσης, κάτι που δίνει τέλος στην εποχή των πυραύλων μιας χρήσης και μειώνει σημαντικά το κόστος. Επίσης η Rocket Lab έκανε τρεις εκτοξεύσεις με τον μικρό πύραυλό της, ενώ το υβριδικό σκάφος SpaceShip Two της Virgin Galactic ήταν το πρώτο που διέσχισε το όριο της ατμόσφαιρας και επέστρεψε.

Φέτος νέες εταιρείες έχουν σχέδια εκτόξευσης μικρών πυραύλων, μεταξύ άλλων η Virgin Orbit του Ρίτσαρντ Μπράνσον, η οποία θα εκτοξεύει τους πυραύλους όχι από τη Γη, αλλά από ένα αεροσκάφος Boeing 747 εν πτήσει. Η Vector ετοιμάζεται επίσης για το πρώτο τεστ της από το διαστημοδρόμιο της Αλάσκας, ενώ η Blue Origin του Τζεφ Μπέζος (Amazon) θα συνεχίσει τις δοκιμές του πυραύλου της New Shepard. Ακόμη, ο Falcon Heavy θα θέσει τους πρώτους δορυφόρους του σε τροχιά εντός του 2019.

Και πολλά άλλα ενδιαφέροντα πράγματα

Μέσα στο 2019 αναμένονται επιστημονικές ανακαλύψεις από τέσσερις αποστολές που ξεκίνησαν το 2018: του Solar Parker Probe της NASA που μελετά τον Ήλιο από κοντινότερη απόσταση από κάθε άλλη διαστημοσυσκευή, του «σεισμολόγου» InSight της NASA που μελετά το υπέδαφος και την τεκτονική δραστηριότητα του 'Αρη, του αμερικανικού διαστημικού τηλεσκοπίου TESS που ψάχνει τον γαλαξία μας για εξωπλανήτες και της ευρω-ιαπωνικής αποστολής BepiColombo με προορισμό τον Ερμή.

Μέσα στο έτος θα ξεκαθαριστεί επίσης η τύχη του ρόβερ Opportunity της NASA, το οποίο έχει σιγήσει στον 'Αρη εδώ και πολλούς μήνες μετά από ισχυρή αμμοθύελλα και μάλλον θα κηρυχτεί επισήμως νεκρό. Ακόμη, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) πιθανώς θα εκτοξεύσει το φθινόπωρο -με πύραυλο Σογιούζ- το διαστημικό τηλεσκόπιο CHEOPS σε αναζήτηση εξωπλανητών. Η Ρωσία σχεδιάζει να εκτοξεύσει τον Μάρτιο, σε συνεργασία με τη Γερμανία, το αστρονομικό παρατηρητήριο ακτίνων-Χ Spektr RG.

Επίσης ο Έλον Μασκ έχει υποσχεθεί ότι μέσα στο 2019 θα γίνουν οι πρώτες σύντομες δοκιμαστικές πτήσεις του νέου «αστρόπλοιου» Starship που προορίζεται να μεταφέρει ανθρώπους στη Σελήνη, στον 'Αρη και ακόμη παραπέρα. Το ιαπωνικό Hayabusa2 θα συλλέξει φέτος δείγμα από τον αστεροειδή Ριούγκου, ενώ το σκάφος Juno της NASA θα κάνει ακόμη επτά κοντινές διελεύσεις από τον Δία.