Υγεία

Αδιανόητο ρεκόρ θερμοκρασίας στο φωτεινότερο κβάζαρ του σύμπαντος

Η «καρδιά» του γαλαξιακού πυρήνα ξεπερνά τους 10 τρισεκατομμύρια βαθμούς Κελσίου.

Γερμανοί, Ρώσοι, Αμερικανοί και άλλοι αστρονόμοι μπόρεσαν για πρώτη φορά να μελετήσουν την «καρδιά» του φωτεινότερου ενεργού γαλαξιακού πυρήνα (κβάζαρ) στο σύμπαν και υπολόγισαν ότι η αδιανόητη θερμοκρασία της ξεπερνά τα δέκα τρισεκατομμύρια βαθμούς Κελσίου, πολλή μεγαλύτερη από ό,τι θεωρείτο έως τώρα δυνατό.

Οι ερευνητές του διεθνούς προγράμματος ραδιοαστρονομίας RadioAstron, με επικεφαλής τον Γιούρι Κοβάλεφ του Φυσικού Ινστιτούτου Λεμπέντεφ της Μόσχας, τον Αντρέι Λομπάνοφ του Ινστιτούτου Ραδιοαστρονομίας Μαξ Πλανκ στη Γερμανία και τον Μάικλ Τζόνσον του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν των ΗΠΑ, έκαναν δύο δημοσιεύσεις στο περιοδικό αστροφυσικής «The Astrophysical Journal Letters», ανέλυσαν την ακτινοβολία του κβάζαρ 3C 273.

Το εν λόγω κβάζαρ, σε απόσταση περίπου 2,4 δισεκατομμυρίων ετών από τη Γη, βρίσκεται στην κατεύθυνση του αστερισμού της Παρθένου και είναι το πιο φωτεινό στον ουρανό από όσα έχουν ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής.

Το RadioAstron χρησιμοποιεί τον ρωσικό δορυφόρο Spektr-R με κεραία δέκα μέτρων, που βρίσκεται σε ελλειπτική τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας. Οι παρατηρήσεις του συνδυάζονται με αυτές μεγάλων επίγειων ραδιοτηλεσκοπίων, όπως του γερμανικού ραδιοτηλεσκοπίου διαμέτρου 100 μέτρων στο Έφελσμπεργκ, του διαμέτρου 110 μέτρων τηλεσκοπίου Γκριν Μπανκ και του 300 μέτρων Αρεσίμπο. Έτσι το RadioAstron σχηματίζει ένα συμβολόμετρο (ένα εικονικό ραδιοτηλεσκόπιο) μεταξύ Γης και διαστήματος.

Τα κβάζαρ είναι τεράστιες μαύρες τρύπες με μάζα εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο μας. Βρίσκονται στο κέντρο μεγάλων γαλαξιών και εκπέμπουν πανίσχυρη ακτινοβολία, συχνά «σβήνοντας» με τη λάμψη τους όλα τα άστρα του γαλαξία τους.

Οι επιστήμονες πίστευαν ότι η θερμοκρασία στο εσωτερικό αυτών των ενεργών γαλαξιακών πυρήνων δεν ξεπερνά τα 100 δισεκατομμύρια βαθμούς Κελσίου, αλλά οι νέοι υπολογισμοί δείχνουν μια ασύλληπτα μεγαλύτερη θερμοκρασία. Οι επιστήμονες προς το παρόν δεν κατανοούν θεωρητικά πώς αυτό μπορεί να συμβεί.