Γενικά

FT: “Μαύρα σύννεφα” πάνω από την παγκόσμια οικονομία

Brexit, shutdown και ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ – Κίνας, προκαλούν τις μεγαλύτερες ανησυχίες.

Όταν ο Μάριο Ντράγκι, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, έδωσε συνέντευξη τύπου μετά τη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου την Πέμπτη, το κλίμα ήταν αρκετά πιο βαρύ από ότι την περασμένη άνοιξη και το περασμένο καλοκαίρι.

Ο κ. Ντράγκι επιβεβαίωσε τις προσδοκίες πολλών επενδυτών διαμηνύοντας ότι η ισορροπία των ρίσκων για την ανάπτυξη «έχει κινηθεί προς τα κάτω».

Ο πρόεδρος της ΕΚΤ διατύπωσε αυτό που αυξανόμενος αριθμός αξιωματούχων και ανεξάρτητων αναλυτών έχουν αρχίσει ήδη να πιστεύουν. Η μηχανή της παγκόσμιας οικονομίας έχει αρχίσει να «ρετάρει» και να επιβραδύνεται με τρόπο που μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα. Εκτός από τις αδυναμίες σε κάποιες χώρες στο τέλος του περασμένου έτους, το πρώτο τρίμηνο του 2019 δεν φαίνεται πιθανό να φέρει ισχυρή ανάπτυξη σε κάποια μεγάλη οικονομία.

Είναι αλήθεια πως κάποιες από τις αδυναμίες αντανακλούν συγκεκριμένους, και καλώς εχόντων των πραγμάτων, προσωρινούς παράγοντες, όπως η μερική άρση της λειτουργίας της αμερικανικής κυβέρνησης.

Αβεβαιότητα υπάρχει και για δύο διαδικασίες που θα έχουν κριθεί ως το τέλος Μαρτίου, το Brexit και την πρώτη παρτίδα των εμπορικών συνομιλιών ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα. Ωστόσο, ακόμα και αν αυτές οι απειλές απομακρυνθούν, οι διαδικασίες που επέφεραν αυτές τις πληγές δεν αποτελούν καλό οιωνό για το μέλλον, ειδικά αν υπάρξει μια παρατεταμένη επιβράδυνση που πλήξει την παγκόσμια οικονομία.

Τα σημάδια αδυναμίας στην ευρωζώνη που εμφανίστηκαν στο τέλος του καλοκαιριού έχουν πλέον διαρκέσει πάνω από μισό χρόνο. Τα δυσάρεστα νέα της εβδομάδας ήταν ότι η γερμανική μεταποίηση συρρικνώθηκε για πρώτη φορά τα τελευταία τέσσερα χρόνια, σύμφωνα με γνωστή έρευνα, που δημοσιεύτηκε στους Financial Times και αναδημοσιεύτηκε στο euro2day.

Παρόμοια έρευνα για τη συνολική δραστηριότητα στην ευρωζώνη έδειξε ότι η οικονομική ανάπτυξη ήταν κοντά στο μηδέν το τέταρτο τρίμηνο. Ορισμένοι οικονομολόγοι ανέμεναν ότι η ανάπτυξη θα ανακάμψει από το ασθενικό 0,2% του τρίτου τριμήνου, το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων τεσσάρων ετών.

Τα τελευταία νέα από την Κίνα έχουν ενισχύσει την εντύπωση πως η παγκόσμια οικονομία ξεμένει από αξιόπιστες πηγές ανάπτυξης. Αυτή την εβδομάδα αποκαλύφθηκε ότι το κινεζικό ΑΕΠ αυξήθηκε την περασμένη χρονιά κατά 6,6%, το χαμηλότερο επίπεδο από το 1990, και κατά 6,4% σε ετήσια βάση το τέταρτο τρίμηνο.

Ένα μέρος της επιβράδυνσης στην Κίνα αντανακλά τον περιορισμό των εξαγωγών από τους δασμούς των ΗΠΑ που επιβλήθηκαν πέρυσι. Αλλά οι φορείς άσκησης πολιτικής της Κίνας, ενώ προσπαθούν να τονώσουν την ανάπτυξη χρησιμοποιώντας δημοσιονομική και νομισματική τόνωση, έχουν επίσης προσπαθήσει να απομακρύνουν την Κίνα από την καθιερωμένη συνήθεια των επενδύσεων μέσω έκδοσης χρέους. Ο περιορισμός του δανεισμού για επενδύσεις έχει πλήξει τις δαπάνες για υποδομές.

Η προσπάθεια εξισορρόπησης της οικονομίας χωρίς να προκληθεί επιβράδυνση αποτελεί πρόκληση για το Πεκίνο εδώ και αρκετά χρόνια. Η αποδυνάμωση της ανάπτυξης σε μεγάλους εμπορικούς της εταίρους υπό την απειλή ενός κανονικού εμπορικού πολέμου καθιστά εξαιρετικά δύσκολο το εγχείρημα αυτό τη συγκεκριμένη στιγμή.

Μέχρι τώρα, οι ΗΠΑ έχουν αποδειχθεί μια σχετικά αξιόπιστη πηγή ανάπτυξης. Η ανάκαμψή τους μετά την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση ξεκίνησε νωρίτερα από ότι στην Ευρώπη και έχει εμφανίσει λίγα σημάδια κόπωσης. Αλλά το «λουκέτο» του Ντόναλντ Τραμπ στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση – μια υπόθεση εργασίας πάνω στις καταστροφικές συνέπειες της επιδεικτικής συμπεριφοράς – σημαίνει πως άλλες κυβερνήσεις θα έκαναν λάθος να βασιστούν στην αμερικανική κυβέρνηση ακόμα και όσον αφορά την τόνωση της δικής της οικονομίας, πόσο μάλλον του υπόλοιπου κόσμου. Η επιτάχυνση από την κακοσχεδιασμένη δημοσιονομική τόνωση του κ. Τραμπ αργοσβήνει. Δεν φαίνεται πως θα την ακολουθήσει κάποιο μετρημένο σχέδιο για την σταθεροποίηση της οικονομίας.

Ο κ. Ντράγκι είχε δίκιο που προειδοποίησε ότι οι προοπτικές της οικονομίας έχουν επιδεινωθεί. Για την ώρα, η ΕΚΤ δεν έχει αλλάξει τις προβλέψεις της για την μακροπρόθεσμη νομισματική πολιτική. Μερικά ακόμα απογοητευτικά οικονομικά στοιχεία σαν αυτά της τρέχουσας εβδομάδας, και οι υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες μπορεί να μην έχουν άλλη επιλογή από το να αρχίσουν να εξετάζουν και πάλι τη νομισματική χαλάρωση,.